TẠI SAO PHẢI CHỌN MẪU ?

 

TẠI SAO PHẢI CHỌN MẪU ?

Ở bài trước chúng ta đã nhắc đến khái niệm tổng thể, mẫu trong nghiên cứu nhưng lúc nào nghiên cứu tổng thế, lúc nào chọn mẫu, có các khả năng chọn lựa nào khác thì sẽ được nhắc đến trong bài viết hôm nay:

Trước hết, tuỳ theo trường hợp cụ thể, ba khả năng có thể xảy ra trong nghiên cứu như sau:

1)    Nghiên cứu toàn thể dân số (population)

Có thể nghiên cứu toàn thể dân số khi phân tích các hiện tượng vĩ mô của một xã hội dựa trên các dữ liệu thống kê (như các tỉ lệ về trình độ học vấn, lợi tức của một xã hội. Hay như trường hợp E.Durkheim, ông đã thu thập các dữ liệu về tỷ suất tự tử của một số nước ở châu Âu vào thời ông ta). Trong trường hợp này người nghiên cứu quan tâm đến các dữ liệu thống kê vĩ mô, chứ không tìm hiểu các thông tin chính xác liên quan đến ứng xử của các đơn vị tạo nên dân số này. Và ngược lại, người ta cũng có thể nghiên cứu toàn bộ dân số, khi nghiên cứu một tập hợp có qui mô nhỏ (ví dụ như sinh viên trong một lớp học, các hộ gia đình trên một con đường; hay các chủ đề của một tạp chí trong thời gian nhất định,…)

2)    Nghiên cứu một mẫu tiêu biểu cho dân số

Khả năng này xảy ra với hai điều kiện:

-        Khi dân số khá lớn và mặt khác phải thu thập nhiều dữ liệu liên quan đến các đơn vị trong dân số

-        Khi vấn đề tính tiêu biểu được đặt ra, điều đó có nghĩa là người nghiên cứu phải thu thập các dữ liệu để có một hình ảnh tượng trưng, tương tự toàn thể dân số. Tính tượng trưng không phải là một đòi hỏi nhất thiết phải có như người ta vẫn thường nghĩ bởi lẽ không nên lẫn lộn tính khoa học và tính tượng trưng. Trên bình diện xã hội học để nhận biết về các nhóm hay các hệ thống quan hệ không nhất thiết phải nghiên cứu chúng như là tổng số các đơn vị hiện tượng.

3)    Nghiên cứu các thành tố không hoàn toàn có tính cách tượng trưng nhưng mang một số đặc điểm của dân số

Đây là khả năng thường xảy ra ví dụ như khi muốn nghiên cứu về nhân thức khác nhau, quan điểm khác nhau của nhiều tờ báo về các tin tức kinh tế, thì thông thường giải pháp tốt nhất là phân tích vài bài báo của các tờ báo này khi chúng tường thuật cùng những sự kiện. Hay như trong trường hợp một người nghiên cứu muốn phâ ntichs ảnh hưởng của lối điều hành nhân viên của các xí nghiệp đối với thành quả công việc đạt được, trong trường hợp trên người nghiên cứu chỉ cần nghiên cứu sâu sự hoạt động của một số xí nghiệp khác nhau mà có các lối quản trị nhân viên mang những đặc trưng chính yếu khác nhau để có thể so sánh.

Vậy tính hiệu quả của sự chọn mẫu là gì?

Nếu thực hiện một cách cẩn thận, việc chọn mẫu sẽ cho những kết quả chính xác. Hơn nữa, rõ ràng việc chọn mẫu cho phép tiết kiệm thời gian và tiền bạc và có thể có nhiều kết quả để đối chiếu. Nếu so sánh với việc sử dụng các cuộc tổng điều tra dân số, sử dụng chọn mẫu cũng sẽ thích hợp hơn trong việc tìm hiểu những vấn đề nhạy cảm.

Chọn mẫu còn cho phép ta đạt tốc độ thu thập dữ liệu cao hơn, nhanh gọn và đảm bảo tính kịp thời của số liệu thống kê; tiến độ của nghiên cứu. Ngoài ra việc kiểm tra hay khảo sát đôi khi làm huỷ hoại hay thay đổi mẫu khảo sát, do đó không thể thử nghiệm hết toàn bộ mà chỉ thử nghiệm một số lượng mẫu nhỏ.

Tuy nhiên việc chọn mẫu cũng có hạn chế “Sai số chọn mẫu” mà chúng ta sẽ nhắc sâu hơn ở bài tiếp theo.